رزماری نوعی گیاه دارویی خوشبو و همیشه‌سبز است که بومی مناطق مدیترانه می‌باشد. این گیاه در آشپزی، ساخت عطر و نسخه‌های درمانی خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله قصد داریم به بررسی خواص رزماری بپردازیم و اثرات آن در بهبود سلامت انسان را ارزیابی کنیم.
رزماری نه‌تنها طعم خوبی به غذا می‌دهد، بلکه منبع خوبی از آهن، کلسیم و ویتامین ب 6 می‌باشد.
رزماری معمولاً به‌طور درسته و خشک‌شده یا پودر استفاده می‌شود. چای رزماری و عصارۀ مایع این گیاه از برگ‌های تازه یا خشک‌شدۀ رزماری تهیه می‌شوند.
گیاه رزماری به دلیل خواص دارویی‌اش قرن‌هاست که مورد ستایش مردم قرار می‌گیرد. این گیاه در گذشته برای تسکین درد عضله، بهبود حافظه، تقویت سیستم ایمنی بدن و گردش خون و تقویت رشد مو مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
چند نکته در مورد رزماری
- رزماری نوعی گیاه چندساله است؛ یعنی بیش از دو سال عمر می‌کند.
- برای استفاده در پخت‌وپز، معمولاً از برگ‌های این گیاه استفاده می‌شود.
- خواص رزماری برای سلامت عبارت‌اند از بهبود تمرکز، بهبود هضم و کاهش سرعت پیری مغز.
- مصرف دوزهای خیلی بالای این گیاه می‌تواند باعث بروز استفراغ، اغماء و اِدِمِ ریه شود (تجمع آب میان بافتی در ریه).
خواص درمانی رزماری
ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی
رزماری منبع غنی آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات ضدالتهابی است که تصور می‌شود به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و گردش خون در بدن را بهبود می‌دهند.
مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که رزماری سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هاست که این ترکیبات نقش مهمی را در خنثی کردن ذرات مضری به نام رادیکال‌های آزاد در بدن ایفا می‌کنند.
بهبود هضم
رزماری در اروپا معمولاً برای کمک به درمان سوءهاضمه استفاده می‌شود. درواقع کمیسیون E در آلمان رزماری را برای درمان سوءهاضمه تائید کرده است. بااین‌وجود، باید به این نکته اشاره کرد که در حال حاضر هیچ شواهد علمی قابل‌توجهی برای تائید این ادعا وجود ندارد.
تقویت حافظه و تمرکز
بر اساس پژوهش منتشر شده در Therapeutic Advances in Psychopharmacology، رایحۀ رزماری می‌تواند برای بهبود تمرکز، عملکرد، سرعت و دقت انسان و به میزان کمتری برای بهبود خلق‌وخو مفید باشد.
حفاظت از اعصاب
دانشمندان دریافته‌اند که خواص رزماری ممکن است برای مغز مفید باشد. رزماری حاوی ترکیبی به نام کارنوسیک اسید است که می‌تواند با آسیبِ ناشی از رادیکال‌های آزاد در مغز مبارزه کند.
برخی مطالعات انجام‌شده بر روی موش‌ها نشان می‌دهند که رزماری ممکن است برای افرادی که تجربۀ سکته مغزی داشته‌اند مفید باشد. به نظر می‌رسد که رزماری از مغز در برابر آسیب محافظت کرده و سرعت بهبودی آن را افزایش می‌دهد.
پیشگیری از پیری مغز
برخی از مطالعات نشان داده‌اند که رزماری ممکن است به پیشگیری از پیری مغز به‌طور چشمگیری کمک کند. توانایی درمانی رزماری برای پیشگیری از آلزایمر نویدبخش بوده ، اما برای تائید این اثرات به مطالعات بیشتری نیاز است.
خواص رزماری برای درمان سرطان
پژوهش منتشر شده در Oncology Reports نشان داده که «عصارۀ خامِ اتانولیِ رزماری (RO)» سرعت پخش سلول‌های سرطان خون و کارسینوم پستان را کاهش می‌دهد.
مطالعه‌ای دیگر که در Bioscience, Biotechnology and Biochemistry منتشر شد نشان می‌دهد که رزماری ممکن است به‌عنوان یک عامل ضدالتهاب و ضدتومور مفید باشد.
همچنین، گزارش منتشر شده در مجلۀ Journal of Food Science نشان داد که اضافه کردن عصاره رزماری به گوشت گاو چرخ‌کرده باعث کاهش تشکیل عوامل سرطان‌زا که در حین پخت‌وپز شکل می‌گیرند می‌شود.
حفاظت در برابر دژنراسیون ماکولا
مطالعۀ منتشر شده در مجلۀ Investigative Ophthalmology & Visual Science به رهبری دکتر استوارت آ. لیپتون و همکاران او در موسسه Sanford-Burnham Medical Research نشان می‌دهد که کارنوسیک اسید، که یکی از ترکیبات اصلی رزماری است، می‌تواند به‌طور چشمگیری سلامت چشم را بهبود دهد. چنین اثری می‌تواند کاربردهای بالینی برای بیماری‌هایی داشته باشد که قسمت بیرونی شبکیه را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مانند دژنراسیون ماکولا که از شایع‌ترین بیماری‌های چشم در ایالات متحده است.
عوارض جانبی رزماری
مصرف رزماری در مقادیر کم معمولاً بی‌خطر است. بااین‌حال، مصرف دوزهای بسیار بالای این گیاه می‌تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد، اگرچه این عوارض نادر هستند.
عوارض جانبی رزماری عبارت‌اند از:
- استفراغ
- اسپاسم
- اغماء
- اِدِمِ ریه (تجمع مایعات در ریه‌ها)
مصرف مقادیر بالای رزماری ممکن است باعث سقط جنین شود؛ درنتیجه مصرف مکمل رزماری به زنان باردار توصیه نمی‌شود.
تداخلات دارویی
رزماری می‌تواند عملکرد برخی داروها را تحت تأثیر قرار دهد، ازجمله:
- داروهای ضد انعقاد خون: این داروها عبارت‌اند از داروهای رقیق‌کنندۀ خون مانند وارفارین، آسپیرین و کلوپیدوگرل
- بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors): این داروها برای درمان فشارخون بالا استفاده می‌شوند، مانند لیزینوپریل، فوزینوپریل، کاپتوپریل و انالاپریل.
- داروهای ادرارآور: این داروها تعداد دفع ادرار را افزایش می‌دهند، ازجمله هیدروکلروتیازید و فورزماید.
- لیتیوم: این دارو برای درمان دوره‌های شیداییِ افسردگی مانیک یا اختلال دوقطبی استفاده می‌شود. رزماری می‌تواند همانند یک ادرارآور در بدن عمل کند و درنتیجه سطح لیتیوم را در بدن بالا برده و به حالت سمی برساند.
منبع : medicalnewstoday.com