نام کاشان با گلابش گره خورده است و هرساله عده زیادی از هموطنان برای دیدن مراسم گلابگیری به کاشان میروند. زمان گلابگیری در کاشان از اواسط اردیبهشت شروع میشود و تا اواسط خردادماه (۱۵ اردیبهشت تا ۱۵ خردادماه)ادامه دارد. بوی گل محمدی در شهر میپیچد و مستت میکند و همه اینها به لطف آمدن بهار است.
مراسم گلابگیری که امروز در کاشان لتان خوانده میشود سابقه ای 1000 ساله دارد. داستان از این قرار است: مردم به جمع آوری گل ها می پردازند. پس از جمع آوری گل ها آن ها را پرپر می کنند و پس از حمام کردن نوزاد آن را میان پارچه ای سفید که گل برگ ها در آن ریخته شده می خوابانند و چهار نفر اعضای خانواده، با صلوات و شعر خوانی چهار طرف پارچه را گرفته و کودگ را در آن می غلطانند. در باور محلی غلتاندن نوزادان در میان گل های محمدی سبب طراوت و شادابی او و دور ماندن از زشتی ها و بیماری های مختلف می شود .
آنهایی که مزرعه ندارند برای دیگران گل می چینند و آنهایی هم که فاقد وسایل گلابگیریاند، گلهایشان را به دیگران میفروشند. گلابگیرها قسمتی از خانه شان را به انبار کردن گلاب اختصاص میدهند و آنچه باعث میشود مراسم گلابگیری در شهرهایی مثل برزک، قمصر و نیاسر تماشاگران زیادی داشته باشد، شیوه سنتی گلابگیری است.
شیوه سنتی گلابگیری
ابتدا برای اینکه گلاب گیری را آغاز کنند، دیگ های مخصوص را بر روی اجاق می گذارند. بسته به ظرفیت دیگ، گلهای تازه را با آب نزدیک به ۳ برابر آن مخلوط میکنند. با گذاشتن سرپوش روی دیگ، روزنه های احتمالی آن را نیز می پوشانند تا بخار، کامل درون دیگ باقی بماند. با روشن کردن شعله های اجاق و یا در برخی موارد با برافروختن هیزم فرآیند گلاب گیری که ۴ ساعت زمان می برد نیز طول می کشد. البته پیش از شروع مراسم معمولاً دیگ و گلها را کنار رودخانهها میبرند و دعاهای مذهبی میخوانند. هنگامی که محتویات دیگ جوش آمد، بخار آن را از لوله ها به درون پارچ مسی بزرگ که داخل آب سرد قرار دارد می ریزند. هنگامی که این بخارها سرد شوند گلاب تولید می شود. پارچها نیز بسته به ظرفیتشان، مقداری حدود ۳۰ الی ۴۰ کیلو گلاب میدهند. برای عطر گل نیز باید لایه روغنی بسیار نازکی که روی گلاب ایجاد میشود، با سرنگ جدا میکنند. اگر هم که می خواهید گلاب دو آتیشه و سفارشی داشته باشید مجدد باید گلاب درون دیگ ها بجوش آید.
زمان گلاب گیری در کاشان چه تاریخی است و در کدام شهرها برگزار میشود؟
از اواسط اردیبهشت تا دو سه هفته بعدش، مهمانان زیادی برای تماشای مراسم گلابگیری راهی کاشان میشوند.
برزک: برزک در 45 کیلومتری از کاشان قرار دارد و دارای بیشترین سهم گل در منطقهٔ کاشان با دارابودن ۷۰٪ گُل منطقه است. همچنین، با داشتن کارخانههای صنعتی و سنتی گلابگیری سهم قابلتوجهی از گل و گلاب منطقهٔ کاشان را دارد.
مردم محلی منطقه عمدتاً به باغداری مشغولند. گلابگیری از جاذبههای گردشگری روستاها و شهرهای حاشیه منطقه است. سالانه تعداد زیادی گردشگر در اردیبهشت ماه برای تماشای گلابگیری به این شهرها سفر میکنند.
برزک از جمله شهرهای انگشت شمار دارای چهار فصل متمایز است. در فصل بهار، سپیدی برف جای خود را به شکوفههای سرخ و سفید بهاری میدهد و بر زمینش مخملی سبز همراه با رویش گلهای لاله آماده استقبال از میهمانان طبیعت است و چه خرسندند مردم این شهر که در آخرین ماه فصل بهار زمینشان متبرک میشود با بازگشایی گلهای سرخ محمدی که نقشی بدیع و تزیینی و زیباست بر کوچه باغهای این شهر. در این ماه فعالیت گلابگیران با شوری خاص آغاز میشود، جشنواره گل و گلاب برپا میشود و شهر خود را آماده و مهیا در انتظار گردشگران میبیند.
همچنین تمامی محصولات فیض استور از این شهر و شرکت فرآورده های گیاهی فیض بوده که طی سالیانه پیاپی برند برتر تولید عرقیات و محصولات گیاهی بوده و دارای سیب سلامت از وزارت بهداشت بوده است.
قمصر: قمصر در ۳۰ کیلومتری جنوب کاشان قرار گرفته و هرچند که نام گلاب بیشتر با قمصر گره خورده ولی در سایر شهرهای کاشان مثل نیاسر و روستاهایی همچون ون، سده و وداقان نیز گلابگیری انجام میشود. به خصوص در وادقان و ون در ۵۰ کیلومتری شمال کاشان، جایی که باغ های زیادی دارد و گلاب غلیظتری نیز به دست میآید.
نیاسر: نیاسر که به کهن باغشهر ایران معروف است، در ۳۰ کیلومتری غربی کاشان واقع شده و جدا از مراسم تماشایی گلابگیری، آبشار نیاسر، بنای چهارطاقی روی تپه های غرب نیاسر و آتشکده نیاسر از جمله جاهای دیدنیاش هستند. جایی که مختص کاشان است و نه هیج کجای دیگر دنیا.